عفونت و آبسه های کبد

عفونت و آبسه های کبد

آناتومی کبد

کبد بزرگترین ارگان بدن با وزن حدود ۱۵۰۰ گرم می باشد. لیگامانهای triangular  راست و چپ هر طرف کبد را به دیافراگم متصل می کند. لیگامانهای coronary راست و چپ ادامه لیگامانهای triangular روی سطح قدامی کبد می باشند. لوب راست و چپ کبد توسط صفحه ای (plane) که Gall bladder fossa را بهIVC وصل می کند از هم جدا می شوند. لیگامان falciform از جمله لیگامانهای مهم کبد است. کبد دارای ۸ سگمان است. کبد Double blood supply دارد، یعنی از دو منبع خون گیری دارد.

۲۵٪ از خون کبد از طریق شریان هپاتیک ( از تنه سلیاک ) تامین می شود و ۷۵٪ خون کبد از ورید پورت است. سه ورید بزرگ کبدی، خون کبد را به درون ورید وناکاوای تحتانی تخلیه می کنند. البته دو ورید مدیال و لترال در اکثر موارد یک تنه وریدی مشترک ایجاد و به کار تحتانی میریزند. به بیان دیگر در پشت کبد دو ورید بزرگ به ورید اجوف تحتانی (inferior Vena Cava) می ریزند.

عفونت کبد

دلایل مختلفی برای عفونت های کبدی وجود دارد که در اینجا به تعدادی از آن ها اشاره می کنیم:

الف ) آبسه های کبدی

منفرد یا متعدد هستند. در لوب راست شایعتر است. شایعترین ارگانیسم ها، گرم منفی می باشد. علائم کلاسیک آبسه کبدی؛ درد در فوقانی و راست کبد، تب و زردی می باشد. در آزمایشات این بیماران لکوسیتوز، ESR بالا وALP بالا دارند. درمان اولیه شامل تجویز آنتی بیوتیک وریدی و آسپیراسیون سوزنی از طریق پوست با هدایت تصویربرداری (سونوگرافی یا CT SCAN) است که تا ۹۰٪ پاسخ درمانی دیده می شود. اگر به آسپیراسیون و آنتی بیوتیک پاسخ درمانی مناسب ندهند، درناژ جراحی باز یا لاپاراسکوپی باید انجام شود.

ب) آبسه آمیبی (Amebic Abscess)

سایز متفاوت دارند. منفرد یا متعدد هستند. شایعترین آبسه کبد در کشورهایی با بهداشت ضعیف می باشد. (در کشورهای توسعه یافته، شایعترین آبسه، پیوژنیک می باشد.) شایعترین محل این نوع آبسه، در قسمت بالایی و قدامي لوب راست، نزدیک دیافراگم می باشد. این آبسه ها یک قسمت مرکزی نکروتیک دارند که حاوی چرک قرمز – قهوه ای مثل سس شکلاتی هستند.

نکته کلیدی در این بیماران سابقه مسافرت اخیر به مناطق با بهداشت ضعیف می باشد. در کنار شرح حال سفر به مناطق آندمیک؛ تب، درد فوقانی بالایی شکم و هپاتومگالی این تشخیص را مطرح می سازد. درمان انتخابی شامل مترونیدازول mg tid 750 برای ۱۰-۷ روز است. در ۹۵٪ موارد مترونیدازول به تنهایی مؤثر است. پیگیری درمان بیماران با سونو یا CT است. ندرتا در موارد خاص اندیکاسیون آسپیراسیون آبسه وجود دارد .

1. large abscess
2. عدم پاسخ به درمان طبی
3. سوار شدن عفونت میکروبی
4. appear to be superinfected
5. آبسه لوب چپ ( ممکن است به پریکارد پاره شود.)

ج) بیماری هیداتید

عفونت مرحله لاروی یا کیستی انگل در بدن انسان سبب این بیماری می شود. چرخه زندگی این انگل به این صورت است که، از لاشه حیوانات اهلی، سگ ها تغذیه می کنند و از طرق مدفوع سگ تخم انگل آزاد شده و انسان با خوردن سبزی و میوه آلوده به تخم انگل مبتلا می شود.

متاسفانه در ایران بیشتر دام ها به این انگل مبتلا هستند، با وجود سگ های ولگرد فراوان و همین طور روش های سنتی کشت سبزی و میوه (شامل انواع مختلف سبزی، هویج، خیار، گوجه، توت فرنگی) که در آن محصول مستقیم با خاک و زمین آلوده به مدفوع سگ در ارتباط است و همین طور عدم رعایت بهداشت و عدم شست و شوی مناسب میوه و سبزی با محلول هایی که سبب کنده شدن تخم انگل از میوه و سبزی شوند، این بیماری بسیار گسترده و شایع دیده می شود.

نکات مهمی که باید بدانید:

توجه کنید که شست و شوی میوه و سبزیجات با آب اصلا کافی نیست و تخم های این انگل با آب خالی جدا نمی شوند و حتما باید از محلول هایی که جهت شست و شوی میوه و سبزی وجود دارد استفاده نمود. تظاهر کیست در کبد در لوب راست شایعتر است. روش های آزمایشگاهی با بررسی خون محیطی در تشخیص این بیماری به کار می رود. به طور مثال ELISA (CCIET) در 85% موارد مثبت است. سونوگرافی شکم و CT در تشخیص کیست هیدانید بسیار حساس هستند. درمان، شامل رزکسیون جراحی کیست است.

در انتها

حین عمل باید از پراکنده شدن محتویات کیست، خودداری شود. در صورت ریخته شدن محتویات، کل پریتوئن درگیر می شود که حالت بسیار خطرناک این بیماری است. در موارد کوچک بدون علامت در اعماق پارانشیم کبدی که دسترسی سخت داشته باشد، می توان آلبندازول بعنوان درمان اولیه استفاده کرد. در مواردی که درگیری در ریه و کبد باشد. ابتدا باید ریه جراحی شود، چون فشار مثبت دستگاه های بیهوشی ممکن است سبب پارگی کیست های ریوی شوند.

برای کسب اطلاع بیشتر به بهترین جراح عمومی در تهران مراجعه نمایید.